8-9 Şubat 2020: Doğu Karadeniz’deki Polar Atak Etkisinde Gelişen DEK’ler

Efsane DEK sistemleri ile geçen 2016-2017 kış sezonunun ardından, son 3 kıştır polar vorteksin zayıflayıp elverişli split yapmamasından yahut a Hint Okyanus Dipolünün (IOD) sezona aşırı pozitif başlaması ve polar vorteksin de bu defa çok güçlü kalması gibi nedenlerden ötürü; kıyı bölgelerimizde 7 Şubat 2020’ye kadar etkili polar atak ‘polar outbreak’ coğrafyamızda görememiştik.

2020 sezonun başında aşırı pozitif başlayan IOD, stratosferik polar vorteksin(PV) rekora yakın seviyede güçlü kalmasına yol açtı. Basınç örtüntüsü pozitif Atlantik Salınımı (NAO) ile aslında Aralık 2019 sonundan beri “lehimize” olmasına rağmen güçlü PV kuzey enlemlerde batılı momentumu güçlü tuttu.  Güçlü vorteks ile lehe basınç dizilimi de İzlanda istikametinden gelen okyanusal polar hava akımlarını ancak görebildik ve sahillerimiz pek kar alamadı.

Basınç dizilimini belirleyen en önemli atmosferik salınımlardan birisi hiç tartışmasız Arktik Salınım(AO) olsa da, diğer salınımların (EPO, PNA, NAO, QBO, SOI vb) etkisi ile her zaman aynı genel geçer sonuçlar vermez. Yani her zaman pozitif AO var diye coğrafyamızda sahillerde etkili kar koşulları oluşturabilecek polar ataklar olmaz diye kesin birşey söylenemeyeceğini 7 Şubat’taki polar atakla yaşamış olduk.

Pozitif AO (aşırı pozitif değil tabii ki) karşında NAO’nun aşırı pozitif doğru seyri, negatif PNA ve pozitif EPO salınımları Batı Avrupa ve Amerikan Doğu Kıyısı açısından polar atakları elverişsiz kıldı. Bu durum karşısında AO aşırı pozitif olmaması da bizim coğrafyamıza polar ataklara daha elverişli şartlar sağladı. 

8-9 Şubat 2020 GFS reanaliz 500 mb haritaları 

8-9 Şubat 2020 GFS reanaliz 850 mb haritaları 

Deniz suyu sıcaklıkları sıcaklıkları Doğu Karadeniz sahil boyunca 9…10 derece olması ve gelen polar atakla 850 mb arasındaki sıcaklık farkının 20 dereceden fazla olmasına ve süregelen bir konvektif duraysızlığa yol açtı.

https://www.havaturka.com.tr/wp-content/uploads/2020/02/BeHsUbFG7hna46Cc.mp4https://www.youtube.com/watch?time_continue=16&v=muLFQedNIZY